Het is bijna weer zover: Black Friday. De uit Amerika overgewaaide koopgekte. Massaal gaan we spullen kopen, want oh oh ze zijn zo goedkoop. Toch?
Waarom zou je niet profiteren van de aanbiedingen die winkeliers je doen? De dure decembermaand komt eraan en elke euro die je kunt besparen is er tenslotte één. Supersympathiek van de detailhandel. Of ligt hier een gigantisch anker onder het gras?
Juist! Geen adder, maar een anker.
Dit anker geeft je de impressie van een mooie korting, terwijl dat vaak onterecht is. Hoe komt dit nou?
Als mensen zijn we (te) afhankelijk van het eerste stukje informatie dat we krijgen. Kijk naar bijvoorbeeld het onderhandelen van een keuken. De verkoper zegt altijd eerst een verkoopprijs. Vanuit dat punt ontstaat een bandbreedte waarin je gaat onderhandelen. Dat deze prijs veel te hoog is, weet je wel. Toch wordt dit je referentiepunt.
Hoe werkt dat op de huizenmarkt?
Iets vergelijkbaars gebeurt doorlopend op de huizenmarkt. Denk je dat jij wél
rationeel de prijs van een huis bepaalt? Twee groepen met studenten en twee
groepen met makelaars werden rondgeleid in een huis. Na afloop werd hen
gevraagd om een waardebepaling te doen. Van tevoren hadden ze een willekeurig
toegewezen verkoopprijs te horen gekregen. Bij de eerste groep van beide
doelgroepen lag dat bedrag aanmerkelijk hoger dan bij de tweede
groep.
Hoe denk je dat ze het ervan afbrachten? Groep één van de studenten waardeerden het huis veel hoger dan de tweede groep. En de professionals? Hetzelfde resultaat. Dit heeft alles te maken met de houvast dat hen was aangereikt. Dit beïnvloedt je enorm bij het bepalen van de waarde. Hoe anders is dit denk je met het aankomende kortingenfestival? De prijzen lijken geweldig, maar wist je dat 60% van de producten de rest van het jaar dezelfde prijs hebben of zelfs goedkoper zijn? Onderzoek van de Britse Consumentenbond toont dit aan. Sommige winkels verlagen de prijzen na de beroemde vrijdag nog verder zelfs.
Betekent sale ook wel echt sale?
Een van de bevindingen in het onderzoek was dat sommige prijzen zelfs eerst verhoogd werden. Een extreem voorbeeld is een espressoapparaat dat werd afgeprijsd van €821,- naar €392,-. De weken ervoor was de adviesprijs echter €651,-. Je denkt dus een korting te krijgen van meer dan €400,-, maar is dus niet zo. Toch voelt het zo.
Ankers zie je ook in kledingwinkels waar extreem dure jassen hangen. Deze hebben tot doel om andere kleding goedkoper te laten lijken. Je ziet dit ook bij Booking.com. En bij Starbucks, waar je bereid bent meer te betalen voor een bakkie pleur met melk, word je beïnvloed omdat het ‘Soy Latte’ heet.
Ankerpunten en je beleggingen
Mijn rol als adviseur is om te voorkomen dat mijn klanten op basis van verkeerde informatie beslissingen nemen. Zeker als het gaat om beslissingen voor de toekomst, zoals pensioen of de studie van de kinderen. Beleggen is noodzakelijk in dat opzicht. En laat ankers daar nu ook een verkeerde rol spelen. Stel, twee beleggers kopen aandelen voor €10.000,-. De ene is erg betrokken en kijkt dagelijks naar de waardeontwikkeling. Vlak daarna stijgt de beurs en de portefeuille wordt €12.000,- waard. Een daling zorgt voor een bedrag van €11.000,- op de rekening. Op dat moment kijkt ook de andere belegger een keer naar het vermogen.
Hoe ervaren beide beleggers het beleggingsresultaat?
Het hangt van je anker af. De eerste belegger voelt een verlies, terwijl de andere winst ziet. En deze perceptie leidt weer tot een beslissing. Het is dus belangrijk om context te zien en je aan het plan vast te houden. Je anker ligt in de toekomst. Dat is namelijk het financiële doel dat je wil bereiken. De weg daarnaartoe is minder van belang.
Wat te doen met deze ankers?
Rustig nadenken en op ‘Black Friday’ lekker iets anders doen dan meegaan in de koopwoede die ontstaat. Lees eens een goed boek, kijk een filmpje of praat over de diepere dingen in het leven. In feite is bijna alles beter dan op jacht te gaan naar de ‘eenhoorn’. Want die bestaat net zo goed als de lage prijzen tijdens de feestdagen: niet!
En voor je beleggingen? Kijk niet teveel en richt je op je doel in de toekomst!